Sinds de eerste wereldwijde overeenkomst over biodiversiteit in 1992 volgden meerdere overeenkomsten elkaar op, met het Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework uit december 2022 als meest recente. Er is veel vooruitgang geboekt om ons milieu te beschermen en het belang van biodiversiteit te erkennen. Deze overeenkomsten hebben geleid tot meer belangstelling in de politieke en publieke sfeer en tot een groeiend bewustzijn van de noodzaak om de biologische diversiteit te beschermen om de gezondheid en stabiliteit van ecosystemen in stand te houden.

Het is echter belangrijk te begrijpen dat het bereiken van een dergelijke overeenkomst slechts het begin is van een lang proces. Om de biodiversiteit in stand te houden, moeten de verbintenissen worden omgezet in concrete beleidsbeslissingen en moeten de nodige middelen worden vrijgemaakt om ze uit te voeren. Dit vereist de samenwerking van meerdere belanghebbenden om tot concrete resultaten te komen.

Door ambitieuze verbintenissen van regeringen, de private en publieke sector, NGO's, onderzoekscentra en u en ons samen te brengen, kunnen we samen de biodiversiteit in België beschermen en herstellen.

Veel Belgische organisaties zetten biodiversiteit in de kijker. Naar aanleiding van de Internationale Dag van de Biodiversiteit, lijsten we een aantal recente projecten en geplande evenementen op:

Belgian Biodiversity Alliance

De Belgian Biodiversity Alliance brengt publieke en private partners samen die dezelfde visie en doelstelling delen: een gemeenschappelijk platform bieden voor concrete bijdragen van publieke en private actoren ten gunste van de biodiversiteit in België. De alliantie werd eind 2022 officieel gelanceerd. Het Directoraat-generaal Milieu van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu is een van de stichtende leden van de alliantie. De BBA wil de hele Belgische samenleving inspireren en mobiliseren in de strijd tegen het verlies aan biodiversiteit. De Alliantie wil iedereen samenbrengen die in ons land actief is om de biodiversiteit te beschermen, te herstellen en duurzaam te gebruiken. Meer informatie: https://biodiversity-alliance.be/nl/

FOD volksgezondheid, veiligheid van voedselketen en leefmilieu

• BeBiodiversity - De strategie "BeBiodiversity" onder leiding van de Belgische federale minister van Milieu wil het grote publiek, bedrijven en overheden bereiken en hen informeren over de problemen rond het behoud van de biodiversiteit. Menselijke activiteiten zijn rechtstreeks of onrechtstreeks verbonden met de biodiversiteit en de diensten die ze levert. Wij ontvangen voordelen en producten van deze biodiversiteit en soms van ecosystemen ver weg. Dit betekent dat onze acties en gebaren ook een impact kunnen hebben op deze ecosystemen, dichtbij of veraf. De doelstellingen van deze campagne zijn : - Ondernemers en burger-consumenten mobiliseren om een verschuiving op de markten naar producten en consumptie met meer respect voor biodiversiteit en ecosysteemdiensten aan te moedigen. - De boodschap overbrengen van de "verantwoordelijke alliantie" (medeverantwoordelijkheid) van overheden, bedrijven en burger-consumenten. Meer informatie: https://bebiodiversity.be/
• BiodiversiScape - BiodiversiScape is een federaal initiatief (FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu) dat tot doel heeft biodiversiteit te integreren in alle denkoefeningen, aankoopbeleid, ontwikkelingen, renovaties en nieuwe constructies op terreinen en sites die tot de federale domeinen behoren, en in het bijzonder in de activiteiten van de Regie der Gebouwen, het Ministerie van Defensie en overheidsbedrijven zoals INFRABEL en de NMBS. Dit initiatief beperkt zich niet tot de aanleg van groene ruimten of het gebruik van duurzame bouwmaterialen, maar heeft ook tot doel technische voorschriften en richtsnoeren te ontwikkelen en ter beschikking te stellen om de uitvoering van dergelijke ontwikkelingen te vergemakkelijken.
• Home Sweet Home - De campagne "Home Sweet Home", zichtbaar in april en mei 2023 op sociale netwerken, in en rond luchthavens en reisbureaus, is een initiatief van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, met de steun van de Belgische douane, het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen en de luchthavens van Antwerpen, Charleroi, Luik en Oostende. Het heeft tot doel reizende burgers te informeren en te sensibiliseren over de gevaren van de introductie van invasieve vreemde soorten voor onze gezondheid en die van onze ecosystemen, en de risico's van verdere introductie/verspreiding te voorkomen. https://bebiodiversity.be/en/blog/2023/03/06/invasive-alien-species-the-traveller-awareness-campaign/

Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen

• BiodiversiTour - BiodiversiTour neemt je mee door het Museum voor Natuurwetenschappen. Dit drietalige parcours (FR-NL-EN) is ontworpen voor kinderen van 7 tot 12 jaar en hun familie. In 45 minuten passeer je door de Galerij van de Evolutie, Levende Planeet en 250 jaar Natuurwetenschappen. Je zult versteld staan van de schoonheid en complexiteit van de natuur en van de ongelofelijke maar kwetsbare biodiversiteit op onze planeet. Meer info: https://www.naturalsciences.be/nl/museum/visits-and-activities/list-of-open-trails
• Het Nerdland Festival - Een niet te missen voorjaarsevenement: Nerdland Festival! De place-to-be voor (jonge) wetenschapsliefhebbers. Een team van het Koninklijk  Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen animeert er samen met vrijwilligers een heuse insectenstand: je ontdekt fascinerende soorten van bij ons en exotischere zespotigen. Je trekt op insectensafari en observeert de vangsten onder de microscoop. Op 27 en 28 mei op domein Puyenbroeck in Wachtebeke. https://www.nerdlandfestival.be/nl/

Knack: "Maai mei niet”

Dit jaar, op 20 april, lanceerde Knacksame met talrijke partners zijn derde editie van de actie " Maai mei niet ". Het doel van deze actie is burgers bewust te maken van de impact van wat ze in hun eigen tuin doen op de biodiversiteit. Aangezien natuurlijke habitats steeds meer versnipperd raken, zijn tuinen verbindingspunten voor de biodiversiteit. Tijdens het weekend van 26 mei tellen de deelnemers die hun tuin hebben geregistreerd het aantal bloemen op 1 m2. Meer informatie: https://maaimeiniet.be/

Pairi Daiza Foundation

Dit jaar heeft de Pairi Daiza Foundation besloten zich in te zetten voor een 18e biodiversiteitsproject: het herstel van de natuurlijke habitat van de rode panda in Nepal, in samenwerking met het Red Panda Network. Een habitat die vooral door de mens wordt bedreigd en waardoor de rode panda de status van bedreigde diersoort toegekend kreeg. Het project bestaat uit het herstel van ongeveer 90 hectare gebied in het oosten van Nepal. Het herstelproject omvat het planten van bomen, het plaatsen van hekken en het samenwerken met lokale gemeenschappen om de herstelde gebieden te beschermen. Meer info: https://www.pairidaiza.eu/nl/het-leefgebied-van-de-rode-panda-nepal-herstellen

Provinciaal Natuurcentrum Limburg

• Subsidie voor biodiversiteit - Op 22 mei start een oproep voor biodiversiteitsprojecten. Om in aanmerking te komen moet uw project de Limburgse natuur beschermen en het leefgebied van (beschermde) soorten verbinden en versterken. Dit kan op verschillende manieren: veldacties, natuuronderzoek, educatieve projecten, een combinatie van deze acties. We geven voorrang aan projecten die zich richten op het verbinden van leefgebieden. Aanvragers kunnen tot 30 september 2023 een aanvraag indienen. https://www.provinciaalnatuurcentrum.be/subsidies/biodiversiteitsprojecten
• Schoolpleinvergroening - Dit is een permanente subsidie waarmee we scholen in Limburg financieel ondersteunen om hun speelplaatsen natuurlijker te maken. https://www.provinciaalnatuurcentrum.be/subsidies/vergroening-van-schooldomeinen

Regionaal Landschap Leie en Schelde

Het Regionaal Landschap Leie en Schelde zet zijn brede schouders onder een actieve werking rond de Zorro van Zuid-West-Vlaanderen: de eikelmuis. Dankzij de ‘Kijk (P) Uit’ – campagne staken meer dan 1.000 amfibieën dit jaar veilig de weg over, om vervolgens met een gerust hart en volle goesting aan gezinsuitbreiding te beginnen. Met tal van inventarisaties en staalnames brengen we het leefgebied van de kamsalamander in kaart. Tot slot liet het Regionaal Landschap al regelmatig de innerlijke vastgoedmakelaar in zich los, met de plaatsing van verschillende nagelnieuwe insectenhotels en heel wat nieuwe kunstnesten voor zwaluwen. www.stadlandschapleieschelde.be/biodiversiteit

SPW ARNE – Département de la Nature et des Forêts

In 2022 voerde SPW ARNE een groot aantal acties uit ten gunste van de biodiversiteit:

• Natuurgebieden - In 2022 werd meer dan 1.550 hectare nieuwe natuurgebieden aangelegd. Dit brengt de totale oppervlakte aan natuurreservaten in Wallonië op ongeveer 16.200 hectare.
• Herstel van gebieden - Het Waalse programma voor plattelandsontwikkeling heeft het herstel van Natura 2000-gebieden en gebieden van groot biologisch belang op ongeveer 350 hectare mogelijk gemaakt. Bescherming en beheer van bossen:
• Veerkrachtig bos - Bevestiging en voortzetting van het project dat in 2021 van start is gegaan. Doel ervan: de Waalse bossen robuuster maken tegen de klimaatverandering en een antwoord bieden op de biodiversiteitscrisis.
• Yes We Plant - Dit ambitieuze beplantingsproject werpt zijn vruchten af en de tellers tonen momenteel 2.500 km hagen en 1.164.900 geplante of te planten bomen. http://biodiversite.wallonie.be/fr/accueil.html?IDC=6

The Shift

"Biodiversity in Actie" (BiA) is een programma ontstaan uit een samenwerking tussen The Shift en WWF-België. Het doel is om zoveel mogelijk organisaties aan boord te krijgen om relevante acties te ondernemen ten gunste van biodiversiteit en natuurlijk kapitaal. https://www.theshift.be/s/ts-article/a0G7R000031gyOOUAY/biodiversity-in-action-the-shifts-take-on-biodiversity?language=nl_NL

Vlaamse overheid

• Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering (VAPEO) - De Vlaamse overheid zet in op de verbinding van natuur- en bosgebieden via projecten rond ecologische ontsnipppering. Daarvoor werd in september 2020 het Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering (VAPEO) – deel 1 (wegen) goedgekeurd. Dit is een onderbouwd meerjarenprogramma dat werkt aan de ontsnippering van prioritaire knelpunten via de bouw van ecoducten, ecotunnels en andere ontsnipperende maatregelen. https://www.vlaanderen.be/ontsnippering/vapeo-vlaams-actieprogramma-ecologische-ontsnippering   
• Vlaams Actieplan Wilde Bestuivers - Het Vlaams actieplan voor wilde bestuivers 2022-2030 neemt doortastende maatregelen om de negatieve populatietrend van wilde bestuivers een halt toe te roepen. De komende jaren zullen 37 acties op het terrein worden uitgevoerd. https://assets.vlaanderen.be/image/upload/v1653920710/VLAAMS-ACTIEPLAN-bestuivers_kzam9l.pdf

WWF België

WWF-België organiseert op 20 & 21 mei het allereerste Biodiversiteitsweekend. Deelnemers kunnen op 12 plaatsen in heel België meedoen met rondleidingen bij projecten die de biodiversiteit ten goede komen, deelnemen aan opruimacties, vrijwilligerswerk doen in gemeenschappelijke tuinen, wandelingen door natuurreservaten, ... De 12 projecten waarmee WWF dit weekend organiseert, kregen eerder steun van het ‘Fonds van natuur bij ons’, een WWF-project waarvan de tweede editie op 22 mei gelanceerd wordt. Heb je zelf een project dat de lokale biodiversiteit ten goede komt? Dan kan je tot 22 september inschrijven. https://wwf.be/nl/evenementen/biodiversiteitsweekend

Dit artikel werd samengesteld door het Nationaal Knooppunt voor het Verdrag inzake Biologische Diversiteit, het officiële Belgische contactpunt voor alles wat te maken heeft met de werking van het Verdrag. Een van de belangrijkste taken is het faciliteren van de samenwerking tussen de verschillende actoren die betrokken zijn bij biodiversiteit en beleid (gewesten, federaal niveau, gemeenschappen, lokale actoren, niet-gouvernementele organisaties, privésector, ...). https://www.biodiv.be/