Sinds enkele dagen hebben we slecht nieuws van één van onze gezenderde slechtvalken in Siberië. Bebirds, onze Belgische Ringdienst had in 2013 een wijfje voorzien van een mini-zender in de Russische toendra.

Op 12 juli 2013 ving onze ornitoloog Didier Vangeluwe een slechtvalkwijfje in de buurt van haar nest op het schiereiland Taïmyr (Siberië). Hij wilde de relaties tussen de slechtvalken en de roodhalsganzen (de kleinste soort gans en sterk bedreigd) onderzoeken. Didier maakte een zendertje met een klein harnas op haar rug vast. Zo konden  haar gedrag en verplaatsingen gevolgd worden via GPS.

Nadat ze in Siberië succesvol genest had, trok de slechtvalk naar het zuiden om er de winter 2013-2014 door te brengen op enkele kilometers uit de kust van Azerbeidjan, vooral op olieplatformen in de Kaspische zee. Eind april 2014 keerde ze terug naar Siberië om er, op exact dezelfde plaats te broeden. Op 3 september 2014 vertrok ze in de vroege ochtend terug naar haar favoriete boortoren in Azerbeidjan: in 23 dagen vloog ze meer dan 5000 kilometer!

Verdacht stil

Maar sinds half februari dit jaar, kwam er verontrustend nieuws. De zender, die 4 keer per dag een positie doorgeeft, werd stil. Of beter gezegd: er kwam nog een signaal, maar het kwam steeds van dezelfde plaats in de steppe op 30 km ten noordoosten van Bakou. Ofwel was het wijfje gestorven, ofwel was het zendertje losgekomen en gevallen.

Wij hebben alvast de ambassade in Bakou gecontacteerd om na te gaan wat er gebeurd is met de slechtvalk. Nog geen 24 u later vertrok vorig weekend een ploeg onder leiding van Maarten Mortier, attaché op de ambassade en gepassioneerd door roofvogels. Na enkele uren hebben ze, dankzij de geografische coördinaten die de zender uitstuurt, het dode slechtvalkwijfje gevonden. Ze stierf in de steppe, aan de voet van een elektriciteitskabel. Waarschijnlijk heeft ze in de vlucht zo een kabel geraakt. Slechtvalken zijn de snelste vogels ter wereld en ze kunnen hun prooi volgen met pieksnelheden tot 300 km/u. Dan wordt het moeilijk om een botsing te vermijden als er een elektriciteitskabel op je traject ligt…en zo een botsing is fataal. Als we bij deze vogels de doodsoorzaak kennen, kunnen we de evolutie van de populaties beter begrijpen en zo beschermingsmaatregelen nemen.

Zender zoek

Maar buiten alle verwachting om, zat de zender niet meer op de rug van de slechtvalk. Het harnas was er nog, maar geen spoor van de zender. Vermoedelijk heeft een vos aan het kadaver geknabbeld en heeft hij de zender (ongeveer zo groot als een luciferdoosje) een eindje meegenomen. Maarten en zijn ploeg zullen terugkeren om de missie af te sluiten. Wat een team!

Het ringen en opvolgen van vogels is sinds 1927 één van de taken van BeBirds, het Belgisch Ringwerk van het KBIN. Het is een belangrijk instrument voor de monitoring en de studie van in het wild levende vogelpopulaties. Wil je meer informatie over het wetenschappelijk onderzoek over vogels, raadpleeg dan het Belgisch Ringwerk Jaarrapport 2014 (onder 'Documenten').

Klik op de afbeelding bovenaan om meer foto's te zien.