Het campagnebeeld van onze ‘Galerij van de Mens – Onze evolutie, ons lichaam’ ging al over de tongen. Waarom kozen we voor deze affiche? En wat zijn de eerste reacties?

Onze Galerij van de Mens is volledig gewijd aan de menselijke evolutie en ons lichaam. We kozen voor een ‘onmogelijk familieportret’ als affichebeeld: wij, de moderne mens vergezeld door 6 van de 24 gekende menselijke voorlopers. Behalve wij zijn ze allen uitgestorven.

Bijna allemaal vonden ze hun oorsprong in Afrika, die - moet het nog gezegd - de wieg van de mensheid is. Miljoenen jaren heeft de menselijke evolutie zich in Afrika afgespeeld. Dé mens is zwart, zoals evolutiebioloog Mark Nelissen in een opiniestuk schrijft. Australopithecus afarensis (‘Lucy’) en Australopithecus sediba, de oudste soorten op de affiche, vertonen nog het meest aapachtige kenmerken, hebben een donkere huid en zijn zwartbehaard. Ook Homo ergaster, Homo floresiensis en Homo sapiens – die 200.000 jaar geleden ontstond – zijn zwart omdat ze in een tropisch klimaat leefden. Homo erectus ('Peking'-mens) en Homo neanderthalensis zijn dan weer blank, omdat ze tot de weinige soorten behoren die uitsluitend in Eurazië hebben geleefd.

Clichés doorbreken

In dit beeld staan de mensachtigen niet op een rij, zoals het clichébeeld wil, maar door elkaar: de menselijke evolutie was niet lineair maar grillig, met veel vertakkingen en ook kruisingen, zoals tussen neanderthaler en de moderne mens, waarvan we vandaag nog de sporen vinden in ons DNA.
Homo sapiens staat ook niet centraal als was hij het eindproduct. Evolutie is nog aan de gang en mogelijk ziet dit portret er over (honderd)duizenden jaren anders uit. En nog een laatste cliché doorbroken: terwijl de meeste voorstellingen van menselijke evolutie door uitsluitend mannen worden bevolkt, tonen wij ook vrouwen.

De eerste reacties op de affiche en de tentoonstelling:

'Het blanke ras is een aberratie. Onze standaardwaarde is zwart, dé mens is zwart! (...) Het Museum voor Natuurwetenschappen heeft een meesterwerk neergezet. Ik stuur in elk geval mijn studenten.' Mark Nelissen, evolutiebioloog Universiteit Antwerpen en auteur van verschillende bestsellers over evolutie, in De Morgen

'Als u geen aanstootgevoelig iemand bent, zult u genieten van deze galerij van de mens. Uw verslaggever is alvast nog nooit zo door de kwaliteit van een tentoonstelling overdonderd geweest.' Pieter Van Dooren, wetenschapsjournalist De Standaard

« … de faire face à face à nos lointains ancêtres, reconstitués en 3D. Passionnant. Seule Brussels Airlines ne l’a pas compris, refusant de publier l’affiche jugée « choquante » dans son magazine de bord. Attitude d’un autre âge. » Corentin Di Prima, in Le Soir

«  C’est une façon de poser la question, plus vivace dans les pays anglo-saxons que chez nous, de ce que l’on appelle les « accommodements raisonnables », à savoir les éléments de notre culture que l’on est prêt ou non à laisser tomber pour ne pas froisser des communautés ethniques ou religieuses autres. Un débat vaste… » Jean-François Lauwens, in Le Soir