Op 9 juni deden we een 'museum swap' met onze collega's van Plantentuin van Meise. Zij kwamen onze Iguanodons van Bernissart, het maansteentje, de buidelwolf, de zeelelies van Holzmaden, en onze 'Sea rex' Hainosaurus bernardi ontdekken. Wij gingen hún topstukken bewonderen die voor #100Masters zijn geselecteerd.

De Brusselse Museumraad zet 100 dagen lang 100 topstukken uit de Brusselse musea in de kijker. Ze doet dat met een inventieve website waarop je Tinder-gewijs jouw 'match' kunt vinden tussen de 100 geselecteerde topstukken. De deelnemende musea organiseren tal van activiteiten voor de bezoekers, maar gaan ook zelf op verkenning. Zo kwamen collega's van de Plantentuin van Meise bij ons langs en vice versa, een 'museum swap' en deelden we onze indrukken op de sociale media.

In ons Museum vind je - behalve in het vivarium en in de bijenkast van de Insectenzaal en in het aquarium van de Schelpenzaal - geen levende organismen. En tentoongestelde planten zijn hier steevast gefossiliseerd. De Plantentuin van Meise, in de noordrand van Brussel, was dus een verademing: meer dan 18.000 verschillende soorten, vele volop in bloei, verspreid over de weidse tuinen - 92 hectare! - en serres.

Baby's op waterlelies

De reuzenwaterlelies (Victoria amazonica) zijn een van de drie topstukken voor 100 Masters. De bladeren halen een doorsnede van liefst twee meter en zijn sterk genoeg om een gewicht van 40 kilogram te dragen: vandaar de vele fotoshoots met baby's. De bloei van de plant is bijzonder. De bloemen gaan alleen 's nachts open. Dan komen kevers (belangrijke bestuivers) af op de helderwitte kleur en zoete geur. Zodra een kever in de bloem op zoek gaat naar nectar, sluit de bloem zich. De kever blijft 24 uur opgesloten in de bloem. De volgende nacht opent de bloem zich opnieuw, waarna de kever - die de bloem intussen heeft bestoven en vol stuifmeel hangt - naar de volgende witte bloem vliegt. De bestoven bloem kleurt intussen roze, en verdwijnt onder water, waarna de zaden zich vormen.

De Balat-serre

Om de reuzenwaterlelie, die uit Bolivia komt, te kunnen kweken, moest men geschikte serres bouwen, die de temperatuur en luchtvochtigheid hoog hielden. Belgisch botanicus Louis Vanhoutte bouwde er één in 1849 en kon een jaar later Victoria amazonica doen bloeien op het Europese vasteland. In 1854 ontwierp hofarchitect Alphonse Balat een achthoekige serre met herkenbare kroon op het dak. Tot 1878 kweekte de Brusselse Zoo in die prachtige 'Balatkas' reuzenwaterlelies. De Zoo bevond zich in een deel van wat nu ons Museum is – het Kloostergebouw – en in het aanpalende Leopoldpark. De Balatserre van de Zoo werd in 1878 aan de Plantentuin geschonken, toen nog in Schaarbeek, en verhuisde in 1941 mee naar Meise. 

Aantrekkelijke lijkgeur

In maart 2016 stond de reuzenaronskelk (Amorphophallus titanum) weer in bloei, dé spektakelplant van de Plantentuin van Meise en het derde topstuk voor 100 Masters. Tijdens de bloei gaat het bordeauxrode schutblad open en komt de geel-paarse bloeikolf tevoorschijn, die tot 3 meter hoog wordt en een geur afscheidt die het midden houdt tussen een kadaver en rotte vis. Voor de bestuivers, zweetbijen, blijkbaar onweerstaanbaar. De bloei, die maar 72 uur duurt, lokte dit jaar liefst 2.500 bezoekers.

De Plantentuin van Meise heeft net als ons Instituut enorme collecties. We kregen een exclusieve rondleiding in de serres met belangrijke verzamelingen koffieplanten, cactussen, bromelia's, orchideeën en palmvarens. Meise heeft ook een zadenbank, waarin de zaden worden bewaard van hun verzameling levende planten, maar ook van bedreigde inheemse wilde planten en van wilde bonen. Er is ook een (grootdeels gedigitaliseerd) herbarium met vier miljoen stuks gedroogde planten uit alle plantengroepen en van overal ter wereld.

Wie nog een daguitstap zoekt deze zomer: zoek jouw 'match' op www.100masters.brussels. Of kom de topstukken van ons Museum ontdekken aan de hand van gratis kinderparcours voor 6-8 jaar en 9-12 jaar.