Biologen uit België, Tsjechië en Oostenrijk hebben twee nieuwe soorten platwormen ontdekt in het Afrikaanse Tanganyikameer. Eentje krijgt de naam van de legendarische documentairemaker Sir David Attenborough, ter ere van zijn 90ste verjaardag eerder dit jaar.
De onderzoekers, waarvan één verbonden aan ons Instituut, eren de Britse bioloog achter wereldberoemde BBC-documentaires zoals Life On Earth, The Living Planet en Planet Earth. 'We speelden al langer met het idee om een nieuwe soort aan Sir David op te dragen', zegt de Tsjechische parasitologe Nikol Kmentová. 'Zijn 90ste verjaardag leek ons het ideale moment.'
Attenborough inspireerde miljoenen mensen om de natuur beter te leren kennen en te helpen beschermen.Het is lang niet de eerste keer dat Attenborough een nieuw soort naar hem genoemd krijgt: onder meer een vlinder uit de Amazone, een kever uit Indonesië, een prehistorische vis, een prehistorische sprinkhaan, en zelfs een heuse plesiosaurus gingen de platworm Cichlidogyrus attenboroughi vooraf. Het is wel het kleinste organisme dat zijn naam draagt.
Parasieten
De nieuwe wormpjes, die beschreven worden in het vaktijdschrift Parasites & Vectors, leven als parasieten. Ze klampen zich voor de rest van hun leven vast aan de kieuwen van vissen (cichliden, om preciezer te zijn) die op grote diepte in het Tanganyikameer zwemmen. Grote diepte wil in dit geval wat zeggen: het meer is met 1.470 meter het op een na diepste meer ter wereld. 'Het unieke ecosysteem van het Tanganyikameer is een bekend voorbeeld van hoe divers het leven onder water kan zijn', zegt de Oostenrijkse bioloog Stephan Koblmüller, een van de auteurs van de studie. 'Onderzoek naar diepwatervissen is niet makkelijk, daarom werkten we vooral met vissen gevangen voor verkoop op de markt.'
Maarten Vanhove van ons Instituut zegt dat België een lange geschiedenis heeft met wetenschappelijk onderzoek op het Tanganyikameer, dat op het grondgebied van Tanzania, Zambia, Burundi én DR Congo ligt. Ons Instituut speelt in die geschiedenis een belangrijke rol, want de nationale parken van Congo vielen tot de Congolese onafhankelijkheid onder verantwoordelijkheid van het KBIN. De archieven van wetenschappelijke missies in de periode 1925-1960, waaronder een expeditie op het meer in 1946-1947, werden recent gedigitaliseerd door CEBioS.
Onbekende wereld
'Door de parasitaire fauna van het meer te bestuderen, willen we aantonen dat dit oude ecosysteem, naast de rijke diversiteit aan vissen, ook een nog grotere diversiteit bevat die men niet kan zien met het blote oog', zegt Vanhove, die de studie superviseerde. 'Een boodschap die ook vaak terugkeert in Sir Davids werk.'
