170 soorten genoemd naar Koning Leopold III en Koningin Astrid
Opgelijst staat netjes: twee taxonomen - biologen gespecialiseerd in het ontdekken, beschrijven en classificeren van soorten - van ons Instituut vonden in onze collectie en in databanken 170 soorten dieren die zijn genoemd naar Koning Leopold III en Koningin Astrid. Dat dit Belgische vorstenpaar zoveel soorten naar zich vernoemd kreeg, komt door hun passie voor natuurwetenschappen en hun steun aan het wetenschappelijk onderzoek.
Als een wetenschapper een nieuwe soort ontdekt en beschrijft, moet hij die nieuwe soort een officiële naam geven. Die unieke Latijnse naam moet samen met het ‘type-exemplaar’ (op basis waarvan hij de beschrijving deed) in een publieke collectie worden opgenomen, zodat andere wetenschappers dat exemplaar later nog kunnen terugvinden of opnieuw onder de loep kunnen nemen. De precieze identificatie van soorten is onder meer belangrijk om ze te kunnen beschermen.
Wie een nieuwe soort beschrijft, mag zelf een naam kiezen, volgens officiële regels. Vaak worden de vindplaats of typische kenmerken verwerkt in de tweeledige naam (naam van het genus en de soort-specifieke naam). Soms krijgen vakgenoten, bekende personen of mensen die voor het onderzoek belangrijk zijn geweest, een eervolle vermelding via deze wetenschappelijke naamgeving.
Plant, rog, gekko, insecten, …
Zo is het Belgisch Koningshuis vaak bedankt door natuurwetenschappers, en zeker natuurvorser Koning Leopold III en zijn eerste echtgenote Koningin Astrid. Twee van onze biologen gingen in Belgische collecties, wereldwijde databases en catalogi speuren, en konden 170 soorten oplijsten: 144 genoemd naar Prins/Koning Leopold III en 26 naar Prinses/Koningin Astrid. Er zitten onder meer een rog, een gekko, twee koralen, twee zeesterren en vooral vlinders, kevers en spinnen bij (zie top 5 in foto’s), maar ook één enkele plant en één enkele alg.
Het koningspaar had een sterke interesse voor natuur en natuuronderzoek. Ze brachten van hun reizen specimens mee voor verdere studie door Belgen maar ook door taxonomen uit andere landen, zelfs overzeese. Na Koningin Astrids tragische dood in 1935 bleef Leopold de natuur documenteren en bestuderen. Zijn verzamelingen van over de hele wereld hebben een belangrijke rol gespeeld in de uitbouw van de collecties van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. In de jaren 1920 en vroege jaren 1930 kwamen de exemplaren nog vooral uit Belgisch Congo, later uit Zuid-Oost-Azië (Indonesië) en Zuid-Amerika.
Fonds Léopold III
Die passie voor natuurstudie en -behoud leeft voort in het ‘Koning Leopold III-Fonds voor Natuuronderzoek en Natuurbehoud’ dat in 1972 werd opgericht. Het stimuleert biodiversiteitsonderzoek buiten Europa, en heeft al zo’n 400 expedities gecofinancierd, die intussen tot 1.500 publicaties hebben geleid.
Wie voor de gevel van onze collectietoren staat kan het eerbetoon aan Leopold III nog zien in de ornamenten. Meer dan 1.000 keer het embleem van Koning Leopold III: drie verticale strepen met dubbele L en bovenop een koningskroon in bladgoud.
Details over de naar het koningspaar vernoemde specimens staan in het vakblad Bionomina.
