Verdragen & Conventies
Onder de grote natuurhistorische musea van Europa is het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen een belangrijke speler, die op elk niveau zijn krachten met heel wat buitenlandse partners bundelt.
Het KBIN coördineert en werkt mee aan talrijke Europese onderzoeksprojecten. Via grote consortia helpt het KBIN onder andere platforms oprichten waarlangs kennis, gegevens en diensten op gebied van geologie, zeeonderzoek of taxonomie, uitgewisseld en toegankelijk gemaakt worden en ondersteunt het het nationaal, Europees en internationaal beleid met betrouwbare en relevante wetenschappelijke kennis. Het heeft ook als opdracht om via zijn Museum en zijn publieksgerichte diensten projecten rond wetenschap en maatschappij op te zetten, dit in samenwerking met binnen- en buitenlandse partners, musea, wetenschapscentra en netwerken. Hieronder vind u meer details over onze internationale samenwerking.
VN Verdrag inzake biologische diversiteit
In 1992 werd in Rio de Janeiro het Verdrag inzake biologische diversiteit (VBD) afgesloten ter bescherming van de wereldwijde diversiteit aan ecosystemen, soorten en genen. Het Verdrag heeft drie doelstellingen: het behoud van de biodiversiteit, het duurzaam gebruik ervan en een billijke verdeling van de voordelen die de genetische rijkdommen ons bieden. Momenteel hebben 193 landen en de EU dit verdrag ondertekend. Elk land dient een knooppunt aan te stellen om de uitvoering van het Biodiversiteitsverdrag te stimuleren.
Voor België werd het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen aangeduid als Nationaal Knooppunt voor het VBD. In die hoedanigheid heeft het - in samenwerking met de regionale knooppunten van het VBD - verschillende taken op zich genomen, waaronder de coördinatie van de Nationale Biodiversiteitsstrategie, rapportering van de werking van het Verdrag in België, en het begeleiden van de politieke besluitvorming op verschillende beleidsniveaus. Via permanente en tijdelijke tentoonstellingen en publieksgerichte diensten organiseert het instituut ook vorming- en sensibilisering rond biodiversiteit.
Bovendien voert het KBIN een programma uit om de studie, kennis, sensibilisering, bescherming en het duurzame gebruik van biodiversiteit te ondersteunen in partnerlanden van de Belgische ontwikkelingssamenwerking, en op die manier bij te dragen aan duurzame ontwikkeling.
Naast het Nationaal Knooppunt voor het Verdrag zijn in het KBIN nog drie thematische knooppunten gevestigd. Dit zijn het VBD informatiemechanisme (“Clearing House Mechanism”, CHM), het knooppunt voor mariene en kustbiodiversiteit (“Marine and Coastal Biodiversity, MAR NFP"), het Wereldwijd Taxonomisch Initiatief (“Global Taxonomy Initiative”, GTI) en het wetenschappelijk,technisch en technologisch steunorgaan van het verdrag (“Subsidiary Body for Scientific, Technical and Technological Advice”, SBSTTA)
Wenst u meer informatie? Aarzel dan niet om het Nationaal Knooppunt voor Biodiversiteit te contacteren.
Contact:
Nationaal Knooppunt VBD: Hendrik Segers
Knooppunt Clearing House Mechanisme: Han de Koeijer
Knooppunt Wereldwijd Taxonomisch Initiatief: Pierre Huybrechts
Knooppunt SBSTTA: Hendrik Segers
Programma ontwikkelingssamenwerking: Luc Janssens de Bisthoven
CITES-conventie
CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) is een internationale overeenkomst die de illegale handel in bedreigde planten- en diersoorten moet tegengaan. Verschillende wetenschappers van het KBIN zetelen in de raad van CITES en geven advies en technische ondersteuning aan de beleidsmakers. Daarnaast wordt beroep gedaan op onze wetenschappers bij politie-interventies of vanuit de douane om overtredingen vast te stellen en de onderschepte soorten te identificeren.
OSPAR-conventie
Dit is het verdrag waarmee 15 landen gelegen aan de westkust van Europa en de Europese Unie de verschillende unieke en fragiele mariene gebieden van de Noordwestelijke Atlantische oceaan beschermen. Vanuit het KBIN zorgt de Operationele Directie Natuurlijk Milieu voor de operationele invulling van dit verdrag. Zo zorgt ze met het oceanografisch schip Belgica onder meer voor een continue monitoring van de kwaliteit van het Belgisch gedeelte van de Noordzee en speelt ze een belangrijke rol in de wetenschappelijke onderbouwing van het verdrag.
De OSPAR-commissie geeft geregeld publicaties uit met achtergrondinformatie en gespecialiseerde rapporten. Om de tien jaar wordt een “Quality Status Report (QSR)” opgemaakt, dat de algemene toestand weergeeft van het mariene milieu en de invloed die menselijke activiteiten erop uitoefenen. De meest recente versie dateert van 2010 (QSR uit 2010). In het rapport wordt ook geëvalueerd hoe effectief de acties zijn die werden ondernomen om het mariene milieu te beschermen. Dit laat toe de prioriteiten bij te stellen en een aangepaste bescherming van de zone te verzekeren.
Contactpersoon: Patrick Roose
CMS (Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals) of Conventie van Bonn
De Conventie van Bonn, onderhandeld in 1979, valt onder het toezicht van de Milieuprogramma van de Verenigde Naties, en is intussen ondertekend door meer dan 120 landen (2014). Het doel van de Conventie is de bescherming van migrerende diersoorten en hun habitats. Het KBIN heeft een adviserende rol inzake de Conventie, in het bijzonder voor het behoud van landzoogdieren. Onze Operationele Directie Natuurlijk Milieu heeft verschillende programma's voor het behoud en herstel van migrerende diersoorten en hun habitats opgestart en coördineert ze. De OD Natuurlijk Milieu is ook betrokken bij deze Conventie op het vlak van migrerende dieren in de Noordzee (zoals kleine en grote soorten walvisachtigen) en voert actie vanuit speciaal opgestelde verdragen, zoals ASCOBANS (zie hieronder).
Contactpersoon: Roseline C. Beudels-Jamar
Conventie van Londen
De Conventie van Londen, voluit het ‘Verdrag inzake de voorkoming van verontreiniging van de zee ten gevolge van het storten van afval en andere stoffen’, is ondertekend door 87 landen. De Operationele Directie Natuurlijk Milieu zorgt hierbij onder andere voor het opvolgen en onderzoeken van de storting van baggermateriaal in zee. Concreet betekent dit onder meer het in kaart brengen van de baggerplaatsen, bijhouden van cijfers over hoeveelheden gebaggerd materiaal en het ontwikkelen van een model dat de verspreiding van het baggermateriaal in de zone beschrijft.
Contactpersoon: Brigitte Lauwaert
MARPOL
MARPOL staat voor ‘marine pollution’ en is in het leven geroepen om de verontreiniging door schepen (brandstoffen, schadelijke stoffen aan boord, vuilnis enz.) te voorkomen. Onze OD Natuurlijk Milieu voert onder meer actief luchttoezicht uit met een observatievliegtuig om vervuiling op zee en langs de Belgische kust in kaart te brengen en vervuilers actief op te sporen.
Contactpersoon: Ronny Schallier
ASCOBANS
ASCOBANS (Agreement on the Conservation of Small Cetaceans of the Baltic, North East Atlantic, Irish and North Seas) werd in 1991 opgericht - onder de Convention on Migratory Species (CMS of Bonn Convention) - en werd van kracht in 1994. Bijvangst, vervuiling en andere bedreigingen moesten worden aangepakt met gecoördineerde acties. Onze OD Natuurlijk Milieu coördineert een interventienetwerk dat instaat voor het wetenschappelijk onderzoek van zoogdieren en vogels die aanspoelen op de stranden of als bijvangsten gedood worden.
Contactpersoon: Jan Haelters
Bonn Akkoord
Dit akkoord kwam in 1983 tot stand als een reactie op de ramp met de Torrey Canyon in 1967, waarbij 117.000 ton aardolie in zee terechtkwam. Het akkoord werd ondertekend door België, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Ierland, Nederland, Noorwegen, Zweden, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. De ramp maakte die landen bewust van de verregaande gevolgen van een dergelijke gebeurtenis en de noodzaak voor internationale samenwerking. Het akkoord voorziet gecoördineerd luchttoezicht, informatie-uitwisseling, gemeenschappelijke oefeningen en wederzijdse ondersteuning in het geval van een ramp. Binnen het KBIN zorgt de OD Natuurlijk Milieu voor de operationele invulling van een aantal aspecten van het verdrag, zoals het uitvoeren van controlevluchten en oefeningen op zee. Hiervoor werkt ze nauw samen met haar Belgische partners binnen de kustwacht.
Contactpersoon: Ronny Schallier
Schelde- en Maasverdrag
Zowel de Schelde als de Maas ontspringen in Frankrijk, lopen door België en Nederland en monden ten slotte uit in de Noordzee. Ter bevordering van een duurzaam en integraal waterbeheer, waarbij onder andere gestreefd wordt naar de verbetering van de waterkwaliteit, zijn voor beide rivieren verdragen afgesloten tussen de verschillende beleidsniveaus in België, Frankrijk en Nederland. Onze OD Natuurlijk Milieu is een partner bij de uitvoering van de monitoringprogramma’s in het Scheldebekken. Dit gebeurt in samenwerking met de regio’s en Frankrijk, binnen de internationale Scheldecommissie. Recent werden die programma’s in lijn gebracht met de bepalingen van de Kaderrichtlijn Water van de Europese Commissie.
Contactpersoon: Patrick Roose
IPBES
Het Intergouvernementeel Platform voor Biodiversiteit en Ecosysteem diensten (IPBES) is opgericht in April 2012 in Panama door 94 VN-lidstaten. Dit forum is in het leven geroepen om de interface tussen wetenschap en beleid inzake biodiversiteit en ecosysteemdiensten te versterken. Het IPBES beschikt over een mechanisme om relevante informatie en kennis van overheden, academische instellingen, wetenschappelijke organisaties, niet-gouvernementele organisaties en inheemse gemeenschappen te synthetiseren, te beoordelen en kritisch te evalueren. Het platform is uniek in de zin dat het tot doel heeft de capaciteiten te versterken voor het doeltreffend gebruik van wetenschap in de besluitvorming op alle niveaus. Op die manier wil het wereldwijd een gelijkaardige authoriteit verwerven voor biodiversiteit als het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering (IPCC).Als deel van onze OD Natuurlijk Milieu, heeft het Belgische Biodiversiteitsplatform een leidinggevende rol in het coordineren van IPBES-gerelateerde taken in België (één van de stichtende lidstaten). Het fungeert als het nationaal IPBES-knooppunt, en onderhoudt hiertoe ook diverse Belgische netwerken zoals:
Contact: Hilde Eggermont